De Balkan kent verschillende landen die populair zijn bij vakantiegangers. Kroatië is daar natuurlijk het beste voorbeeld van, maar ook Slovenië is tegenwoordig populair, en Montenegro en Albanië zijn tevens flink in opkomst. Mensen die een beetje een cultvakantie willen, bezoeken eventueel het prachtige en interessante Bosnië-Herzegovina. Maar sinds 2008 acht is het gebied een (klein) land rijker, namelijk Kosovo. Erg goed in het nieuws is het land niet, omdat het voor de Serviërs een afvallige provincie is en er ook nog een handvol Serviërs woont. Maakt dat het een ongeschikte vakantiebestemming? Ik bezocht het land in 2023 en heb me er prima vermaakt. Daarom hier mijn belangrijkste observaties, voor het geval je overweegt om naar Kosovo op vakantie te gaan.
Opvallend net rijgedrag
Wij hebben een ter plaatse een auto gehuurd en zijn daarmee het land rondgereden. Na eerdere ervaringen in landen als Albanië, Georgië en Armenië viel op dat er in Kosovo eigenlijk best beleefd wordt gereden. Veel reden om angst te hebben om er te rijden is er dus zeker niet, want het is prima te doen. In de steden is het natuurlijk wat drukker en chaotischer, maar ook daar word je (meestal) niet van de sokken gereden.
Overal UÇK als herinnering aan de oorlog
Het Kosovaarse bevrijdingsleger dat de strijd aanging met de Serviërs wordt niet vergeten in Kosovo. Op heel veel plekken word je herinnerd aan gevallen strijders. Dat is dan ook meteen het meest tastbare overblijfsel van de oorlog, want verder is die eigenlijk helemaal niet zo tastbaar en zichtbaar mee. Desalniettemin blijft het een beetje ongemakkelijk, want aan beide zijden zijn misdaden gepleegd en het sentiment wordt erdoor in stand gehouden.
Vriendelijke mensen
Het is altijd een cliché om van een relatief onontdekt land te zeggen dat mensen er vriendelijk zijn, maar dat is wel mijn ervaring in Kosovo. Je zou het misschien niet zo verwachten in een land dat oorlog en de nasleep daarvan nog vers in het geheugen heeft liggen, maar de Kosovaren voelen zich gesteund door het Westen en dus word je als toerist met open armen ontvangen. Ook omdat je met je komst het land erkent en er interesse in toont. De kans dat je men je vraagt wat je van Kosovo vindt is groot. Positief antwoorden is uiteraard het meest verstandig, hoewel we ook wel eens van een local ‘Kosovo, catastrophe’ teruggehoord hebben.
Prizren: niet te missen tijdens je vakantie in Kosovo
Als men als eerste vraagt wat je van het land vindt, is de eerste vraag of je al in Prizren geweest bent. Deze stad beschouwt men als de parel van het land, en dat is het ook zonder meer. Prizren is een prachtig gelegen stad met veel Turkse invloeden en tastbare historie aan de voet van dramatische bergen en is het absolute centrum van toerisme in Kosovo. Overslaan tijdens je vakantie in Kosovo is (een) doodzonde. Je kunt in feite beter de hoofdstad Pristina overslaan, hoewel daar ook best nog wat te ontdekken valt. Maar dat is in ieder geval géén mooie stad.
Gjakovë: saaier dan het lijkt
Niet ver boven Prizren vind je de stad Gjakovë. Deze stad heeft zwaar te leiden gehad in de oorlog. Een groot deel van de overigens bijzonder grote, oude bazaarwijk moest het ontgelden. Die heeft men inmiddels weer in ere hersteld. Eén ding ontbreekt er echter aan, en dat is leven. Gjakovë is het op het oog echt wel mooi, zeker ook op de foto’s, maar het kan zijn dat je ter plekke wat teleurgesteld bent omdat er eigenlijk niet zo veel te doen is.
Mitrovica: iconische verdeelde stad
De stad Mitrovica in het noorden is wellicht de meest iconische van Kosovo, want daar ligt de door KFOR-agenten bewaakte brug die de Albanese Kosovaren scheidt van de Serviërs aan de andere zijde van het water. Aan de overzijde word je overladen met Servische vlaggen en strijdbare muurschilderingen die best een beetje intimiderend zijn. Toch hebben we ons er niet onveilig gevoeld, dus als je er in een politiek gezien redelijk rustige tijd bent, is het zeker interessant om de brug over te steken. Al was het alleen om maar om aan alcoholische dranken te komen, want die konden we in de zuidelijke, islamitische helft van de stad dus nergens krijgen. Dat terwijl het elders in het land helemaal geen probleem was.
Van glooiende heuvels tot dramatische bergen
Kosovo is maar een klein landje, omdat het in feite maar een provincie van Servië was. Wat kan je daar nou aan variatie in landschappen hebben? Nou, feit is dat het Kosovaarse landschap grotendeels bestaat uit glooiende groene heuvels, maar in het zuiden en het (noord-)westen vind je wel prachtige, dramatische berglandschappen die je ook sowieso gezien moet hebben als je het land bezoekt. Voor zwemmen in natuurwater hoef je echter niet naar Kosovo.
Mirusha-watervallen
De boeiendste plekken van Kosovo vind je meer richting de buitenkanten van het land, en niet zo zeer in het hart. Maar wel enigszins centraal liggen de Mirusha-watervallen. Die liggen redelijk goed verstopt, maar zijn zeker de moeite waard om te bezoeken. Met mooi weer is dit waarschijnlijk het meest idyllische plekje van Kosovo, en daar kun je gewoon op een terrasje met een drankje van genieten. Hier kun je overigens eventueel nog wel een beetje poedelen in het water.
Paspoort inleveren voor kloosters
Kosovo kent een drietal Servisch-orthodoxe kloosters die op de UNESCO Werelderfgoedlijst staan en zeker de moeite van het bezoeken waard zijn tijdens een culturele vakantie in Kosovo. Op het klooster in Servische ‘enclave’ Gracanica (Gracanicë) na, is er bewaking aanwezig om ze te beschermen tegen mogelijke anti-Servische agressie. Het gevolg is dat je bezoek geregistreerd wordt en je bij de KFOR-beveiliging je paspoort moet inleveren voordat je naar binnen mag. Desalniettemin zijn het Pec Patriarchaat en het Decan-klooster erg mooi en interessant.
Rook, rook en nog eens rook
Toen ik erheen ging, was ik ziek en had ik het benauwd. Op momenten dat je er het slechtst tegen kunt, merk je pas hoeveel er om je heen gerookt wordt. Op een terras zitten zonder second hand smoke was er echt niet bij, het leek wel alsof iedereen er rookte. Het kan je behoorlijk op de keel slaan, dus als je gevoelig bent voor rook, kun je de borst natmaken als je naar Kosovo gaat.
Betalen met euro’s tijdens je vakantie in Kosovo
Kosovo maakt geen onderdeel uit van de Europese Unie, maar een visum of iets dergelijk heb je niet nodig om binnen te komen. Het land maakt ook geen onderdeel uit van de eurozone, maar zou je niet zeggen als je er was. Men betaalt er namelijk met de euro, wat natuurlijk wel handig is. Maar laat je er niet door misleiden: dezelfde voordelen als binnen de eurozone gelden niet. Geld pinnen kost geld en pinnen in winkels en restaurants is ook doorgaans geen optie. Reis dus met een pak euro’s op zak af naar Kosovo.
Weetjes over Kosovo
In Kosovo kun je terecht als je een zeer betaalbare, culturele vakantie wilt. Voor vertier is het geen ideale bestemming. Er is geen reden om je onveilig te voelen in Kosovo, zeker niet buiten het door Serviërs bewoonde noordelijke puntje, tenzij de actualiteit daar directe aanleiding toe geeft. Als het land dus je interesse opwekt, breng er dan zeker een bezoek aan. Het rondje dat wij gedaan hebben startte op luchthaven van Pristina en leidde naar Mitrovica als eerste overnachtingsplek. Vervolgens naar Pejë en het Servische patriarchaat daar. Vervolgens hebben we de Rugova Canyon verkend, het prachtige Decan-klooster bezocht en zijn we naar Gjakovë gereden. Vanuit Gjakovë zijn we via de Mirusha-watervallen en de mooie wijnregio naar Prizren gegaan. Daarna zijn we via de bergen in het zuiden naar het klooster van Gracanicë gereden en vervolgens in Pristina (Pristinë) geëindigd. Misschien kan dit een leidraad zijn voor jouw vakantie in Kosovo!
Meer lezen over een vakantie in de Balkan?
Meer lezen over vakantie in de Balkan? Lees ons artikel over alternatieven voor Kroatië als vakantiebestemming! Liever iets heel anders? Check dan onze tips voor een reis naar IJsland.
